اخبار اقدامات و سیاست‌های ضدتوسعه به حدی زیاد و متنوع است که تمرکز بر روی یک موضوع تحلیلی را دشوار می‌کند. تاسف‌برانگیزتر آنکه تذکر این موارد برای حل‌وفصل آنها نیز با عنوان سیاه‌نمایی و برچسب‌های دیگر مواجه می‌شود. به‌هرحال، تحلیل دیرپایی فساد نیز با یک یا دو یادداشت به پایان نمی‌رسد و نوآوری‌های مقامات و مناسبات فاسد را پایانی نیست. با این وجود، تذکر یا تحلیل این موارد، برای شناسایی موانع توسعه، ضرورت دارد.
یکی از مهمترین علل دیرپایی فساد در سن پایین متهمان دادگاه‌های رسیدگی به موارد فساد و اختلاس، هویدا می‌شود؛ برخی از آنها حتی کمتر از ۳۰ سال سن دارند. این وضعیت دو نکته مهم را گوشزد می‌کند. نخست اینکه استراتژی به اصطلاح جوان‌سازی که در طی دولت نهم و با شعار اعلامی چابک‌سازی و جوان‌گرایی شروع شد، در واقع سیاستی اعمالی برای رخنه به تمامی لایه‌های حکومتی و تکثیر گونه‌های مطیع بود. البته معنای چنین سخنی این نیست که پیش از آن، کارگزار یا مدیر فاسدی نداشتیم بلکه این تحول، زمینه فساد از سنین پایین و با ابعادی جدید را دامن زد. مدیران به اصطلاح جوان که حتی با زمینه کاری ورودی، آشنایی نداشتند، هم طعمه‌ای راحت‌الهضم برای مدیران و کارگزاران کارکشته و فرصت‌طلب بودند تا با استفاده از کمبودهای دانشی و مدیریتی آنها، رویه‌های فاسد را تقویت کنند. البته در مواردی، خود این مدیران نیز عطشی مهارناشدنی برای فساد داشته‌اند. به دیگر سخن، چندین اژدهای فسادگستر به یکباره از خواب خود در غار یخی (داستان مولانا) بیدار و فعال شدند. استراتژی پیش‌گفته هم به مدیران و کارگزاران در صحنه یا پشت صحنه کارکشته کمک می‌کرد تا زمینه فساد خود را تقویت کنند، هم به تحول‌خواهان فشار ایجاد می‌کرد تا کشور را ترک کنند و رویکرد سیاسی-جناحی خاصی، عناصر وابسته به خود را تکثیر کند. یکی از دلایل برخورد شدید با سمن‌ها و خیریه‌ها را در همین مورد هم می‌توان جستجو کرد؛ چون آنها وارد عرصه‌ای می‌شوند که زمینه حامی‌پروری و تشکیل گروه‌های حامی-پیرو است، با برخوردهای قهری مواجه می‌شوند و برچسب می‌خورند تا از این زمینه خارج شوند یا فعالیتی بی‌اثر را دنبال کنند.
جنبه مهم دیگری از ماجرای فساد در برنامه تلویزیونی رئیس بنیاد مستعضفان هویدا شد که این سوال را به وجود می‌آورد: اگر به دنبال مبارزه با فساد هست، راه آن طرح در تلویزیون است یا طرح و پیگیری جدی در قوه قضائیه؟! و پرسش بنیادی‌تر اینکه چرا این اموال عمومی در اختیار افراد قرار داده شده است؟ و …
