رویکردهای GCC و راهبردهای ایران
در روز پنجم ژوئن سال ۲۰۱۷، کشورهای عربستان سعودی، مصر، امارات متحده عربی و بحرین، روابط خود را با قطر، قطع کردند. این قطع رابطه پس از سفر دونالد ترامپ به عربستان سعودی و توافق فروش ۱۰۰ میلیارد دلاری اسلحه به عربستان، در ۲۳ ماه می ۲۰۱۷، صورت گرفت. علت این قطع رابطه، سخنان منسوب به امیر قطر در خبرگزاری این کشور است که ایران را یک وزنه مهم در خاورمیانه، توصیف کرده و درخواست داده تا تنشی با ایران، شروع نشود. با وجود اعلام مقامات قطر مبنی بر هک‌شدن سایت این خبرگزاری توسط افراد ناشناس و تکذیب سخنان منسوب به امیر قطر، این بحران، ادامه یافته است.
هرچند که حمایت قطر از ایران، داعش، القاعده، اخوان‌المسلمین، حماس و سایر گروههای دیگر، به عنوان علت اصلی، قطع رابطه کشورهای GCC و دیگر کشورها از جمله لیبی و مصر با قطر، اعلام می‌شود اما این بحران، ابعاد بسیار پیچیده‌یی دارد به طوری که دونالد ترامپ در عین حمایت از موضع عربستان در قبال قطر، معامله ۱۲ میلیارد دلاری فروش سلاح به این کشور را به انجام رسانید. البته قطر در تاریخ سوم جولای ۲۰۱۷ و در واکنش به ۱۳ شرط GCC برای عادی‌سازی روابط به سطح پیشین، اعلام کرد که ضمن اخراج حماس از دوحه، فعالیت‌های شبکه الجزیره و روابط خود با ایران را می‌کاهد.
هرچند که بحران قطر، رخدادی مقطعی و موقتی در روند تحولات خاورمیانه است اما این تحولات، بر شدت بحران خاورمیانه، افزوده است؛ از یک طرف، بحران سوریه و عراق، استمرار دارد اما افزایش احتمال خروج کامل داعش از عراق و کاهش مناطق تحت سلطه داعش در سوریه، موجب شده تا بازیگران منطقه و بین‌الملل به دنبال گسترش دامنه قدرت و نفوذ خود در این مناطق باشند و از طرف دیگر، دکترین آب گل‌آلود ترامپ برای امتیازگیری و ایجاد تنش سیاسی-نظامی در منطقه برای اشتغالزایی و رشد اقتصادی در ایالات متحده، کارتل GCC را به سمت رقابت تسلیحاتی سوق داده است. در این میان، بحران قطر، حالتی مقطعی و موقتی است که ابزار کمکی برای تحلیل میزان انسجام کارتل GCC، برآوردی از احتمال شکنندگی آن و طرح فرصت‌ها و تهدیدات آتی پیش روی امنیت ملی ایران، در کنار پیش‌بینی راهبردهای ایران برای حفظ امنیت ملی و دامنه قدرت (عمق راهبردی) را فراهم می‌سازد. در این گزارش، تلاش می‌شود تا با نگاهی به بحران قطر و سناریوهای احتمالی آتی خاورمیانه، راهبردهای بهینه ایران از دیدگاه مدل فرابازی بیزین، شناسایی و استخراج شود.
در گزارش حاضر، ابتدا وضعیت خاورمیانه، قبل از بحران قطر، بررسی می‌شود در ادامه، سناریوهای احتمالی وضعیت خاورمیانه بعد از بحران قطر، تشریح خواهد شد و در قسمت پایانی، راهبردهای ممکن برای ایران در قالب تحلیل فرابازی تقابل ایران و GCC، استخراج می‌شوند.
خلاصه مدیریتی گزارش در فایل پیوست قابل دسترسی است.
جهت دریافت متن کامل گزارش، با شماره زیر تماس حاصل فرمایید:
۸۸۳۱۹۵۰۰(۹۸۲۱+)
