تاثیرات عوامل خارجی بر منابع ملی و روندهای توسعه در ایران
فایل پیوست پاورپوینت ارائه آقای دکتر عبدالرسول دیوسالار با موضوع تاثیر عوامل خارجی بر منابع و روندهای توسعه در ایران است که در تاریخ ۲۲مهر ۱۳۹۳ در کارگروه منابع ملی اندیشگاه طرح هزاره به بحث و بررسی گذارده شد. دیوسالار مقاله خود را با تفکیک عوامل موثر بر منابع بردو عامل داخلی و خارجی آغاز میکند. وی برای توضیح عوامل خارجی از سه مکتب لیبرال، وابستگی و واقع گرایانه بهره گرفته است. عوامل خارجی در حقیقت مجموعه تاثیرات ناشی از عوامل و بازیگرانی است که در بیرون از مرزهای ملی قرار دارند. این تاثیرات می تواند منجر به تغییر اهداف، اولویت ها و برنامه های مورد نظر بازیگران داخلی شود. وی در ادامه برای بررسی تاثیر عامل خارجی دو شاخص اصلی را به عنوان عوامل خارجی بر میشمارد که شامل جامعه مدنی جهانی و عامل قدرت های بین المللی. تعریف کلی جامعه معدنی جهانی عبارت است از جهانی شدن جامعه معدنی در داخل مرزهای ملی. جامعه مدنی جهانی مجموعه ای از گروه ها و سازمان های غیردولتی هستند که در ورای مرزهای دولت های با یکدیگر تعامل دارند و به وسیله حکومت ها کنترل نمی شوند. مانند عفو بین الملل، دیده بان حقوق بشر و پزشکان بدون مرز. رژیم های بین الملل. مجموعه ای از اصول، قواعد صریح یا تلویحی، هنجارها و رویه های تصمیم گیری می باشند که به واسطه آنها توقعات بازیگران پیرامون موضوعات خاص با هم تلاقی نموده و خواسته های بازیگران برآورده می شود. رژیم های بین الملل شامل قدرت های بزرگ، سازمان های چند ملیتی و سازمان های بین المللی می شود. وی به مفرروضات مقاله اش در قالب گزاره هایی مشخص اشاره میکند که این مفروضات عبارتند از :
- منابع ملی ایران برای عوامل خارجی در طول تاریخ جذابیت داشته اند.
- نرخ مداخلات و تاثیرگذاری های عوامل خارجی در سیاست داخلی ایران بالا بوده است.۳
- مداخلات و تاثیرگذاری های عوامل خارجی تاثیرات معینی را بر منابع ملی ایران گذارده و دینامیک منابع ملی در ایران را تغییر داده است.
- مداخلات عوامل خارجی موجب تشدید ناامنی در ایران شده است.
- تاثیرپذیری منابع ملی ایران از عوامل خارجی، سبب تغییر روند توسعه ایران شده است.
با توجه به این مفروضات پرسش های اساسی مطرح می شود که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود از جمله :
اینکه تاثیرات عوامل خارجی بر منابع ملی ایران، چه تغییراتی در روند توسعه ایران ایجاد کرده است؟ ساختار تاثیرگذاری عوامل خارجی بر منابع ملی ایران چگونه بوده است؟
مدیر مسئول کارگروه منابع ملی در ادامه برای پاسخ به این پرسش ها یک مدل سه وجهی را در نظر میگیرد. این مدل سه وجهی عبارت است از : دلایل و زمینه های جذابیت، ابزارها و روش های تاثیر گذاری و نتایج تاثیر گذاری عوامل خارجی.
برای بررسی مشخص و دقیق عامل جذابیت منابع از ۶ شاخص کلی بهره گرفته شده است، شامل : کیفیت منابع، میزان نیاز، میزان قدرت آفرینی، ساختار سیاست خارجی، جریان جهانی منابع و ماموریت و اهداف می شود. در حقیقت نویسنده قصد دارد که عامل خارجی را با چهار پارامتر تخصیص، دسترسی، مدیریت و ترکیب منابع بررسی کند تا به این پرسش پاسخ دهد که عوامل خارجی در کجاها، چگونه و به چه میزان بر منابع تاثیر گذاشته اند و میزان این تاثیرات را در نسبت با توسعه ایران مشخص کند.
تاثیرات عوامل خارجی بر منابع ملی و روندهای توسعه در ایران
