چهارمین جلسه شورای مدیران در سال جدید به صورت مجازی و با موضوع پروژه «رفتارشناسی توسعه» کارگروه سیمرغ توسعه برگزار شد.
رضا مجیدزاده، پژوهشگر توسعه و مدیر کارگروه کارگروه سیمرغ توسعه، در اولین گزارش پروژه «رفتارشناسی توسعه»، شاخه‌های تحلیل رفتاری توسعه را معرفی کرد. در این گزارش، رفتار به عنوان یک فعل ارادی و انفرادی به منظور انجام مبادله (کالا، موقعیت، حق کنترل منابع و …) تعریف شد. وقتی درباره رفتار صحبت می‌شود، فرد نقش فاعل را دارد و فعالانه نقش ایفا می‌کند تا برای نمونه حقوق کنش خود را تثبیت کند اما مفهوم شخصیت از نظر روانی، بیشتر به الگوی کلی واکنش فرد و رفتار شخص در موقعیت‌های مختلف و طی زمان اشاره دارد.
در علوم اجتماعی یک دوگانه فرد (فاعل) و ساختار وجود دارد که همواره محل بحث بوده است. این مباحث به طور عمده درباره تقدم شناختی یکی از این دو برای شناخت پدیده‌های اجتماعی و تقدم وجودی یا هستی‌شناختی این دو سر طیف شکل گرفته‌اند. اما بیشتر تحلیل‌های اجتماعی امروزین بر پایه رویکردهای سطح میانی (نه فردگرایی مطلق و نه جمع‌گرایی) مطلق انجام می‌پذیرد و نقش هر دو در شکل‌دهی به پدیده‌های اجتماعی پذیرفته شده است. در تحلیل‌های توسعه مبتنی بر نهادگرایی، بیشتر جنبه ساختار مورد تاکید بوده است اما جنبه رفتاری و ارادی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
آنچه در نهادگرایی متعارف به اندازه کافی در تحلیل وارد نمی‌شود، انگیزه‌ها و محرک درونی رفتار و روابط افقی میان افراد است. هرچند که نهادها به عنوان قواعد انگیزشی معرفی می‌شود اما محرک‌های درونی و روانی رفتار در حد فرض‌ها مطرح می‌شود و در تحلیل چندان برجسته نیست. اما در پروژه «رفتارشناسی توسعه» تلاش می‌شود تا مدل‌های رفتاری نهادگرایی برای تکمیل مدل سیمرغ توسعه، مورد توجه قرار گیرد.
می‌توان رویکردهای کلی رفتارشناسی را در قالب تکامل و انتخاب طبیعی، خودآگاهی و تفکر آگاهانه، باورها و الگوهای رفتاری بین‌نسلی و رفتارهای ناشی از چارچوب‌های رسمی (مانند هُلُن کنش) دسته‌بندی کرد. این‌که کدام یک از این رویکردها یا چه ترکیبی از آنها در تحلیل رفتاری توسعه به کار می‌آید به تعریف توسعه ارتباط دارد که در کارگروه سیمرغ توسعه، بر پایه دسترسی باز به حقوق مالکیت و کنش تعریف می‌شود که دو کارکرد اصلی آن کاهش نااطمینانی در رابطه با محیط طبیعی و محیط انسانی است. بنابراین، رفتار توسعه‌ساز به صورت توانمندسازی غلبه فرد بر نااطمینانی محیط طبیعی یا انسانی، همدلی بسترساز همکاری و مروج رفتار باپروا یا مسئولانه و منجر به شناخت و آگاهی نسبت به حقوق، تعریف می‌شود.
