بررسی عملکرد کارگروه منابع ملی و دفاع از طرح توجیهی کارگروه در شورای مدیران اندیشگاه
رئیس كارگروه:آقای عبدالرسول دیوسالار
شماره جلسه: نشست بیست و سوم
تاریخ برگزاری:۱۳۸۹/۶/۲۹
محل برگزاری: موسسه اندیشه و پژوهش طرح هزاره
مدت زمان: ۳ ساعت و ۳۰ دقیقه
حاضرین(به ترتیب الفبا): معصومه ثانی، حسن حاج قاسم، غلامرضا حداد، آمنه جعفری قدوسی، سمیه جوانمردی، فرامرز دائی‌نژاد، عبدالرسول دیوسالار، محمود فرهادی نیا، مهرداد ناظری، فیروز بالكانی، سعید غلامی‌نتاج، محمود فرهادی نیا، عبدالرحیم كركه‌آبادی، رضا معصومی‌راد
تنظیم کننده: معصومه ثانی جوشقانی
عنوان:بررسی عملکرد کارگروه منابع ملی و دفاع از طرح توجیهی کارگروه در شورای مدیران اندیشگاه
کلیدواژه: ایران، توسعه ملی، منابع ملی
چکیده:در این نشست، عملکرد و طرح توجیهی کارگروه منابع ملی مورد بررسی شورای مدیران قرار گرفت و اعضا به پرسش‌های شورای مدیران پاسخ گفتند.
دستور كار جلسه:
“ارائه گزارش عملکرد کارگروه منابع ملی و دفاع از طرح توجیهی کارگروه در شورای مدیران اندیشگاه”
مشروح مذاكرات:
۱٫گزارش عملکرد
در ابتدای جلسه و پس از معرفی اعضا به شورای مدیران توسط رییس کارگروه، با توجه به سوال اصلی مطرح شده توسط شورای مدیران مبنی بر بررسی راه‌حل‌های کارگروه منابع ملی در راه توسعه کشور،گزارشی خلاصه از عملكرد كارگروه توسعه و منابع ملی از بدو تأسیس لغایت ۱۵/۶/ ۱۳۸۹ و همچنین تصمیمات اخذ شده توسط اعضا نسبت به این مسائل ارائه شد. در این گزارش بر عزم کارگروه در اتخاذ نگاه میان رشته‌ای به توسعه، ایجاد مکتب جدید در مطالعات توسعه تاکید شد. به پیشنهاد رییس کارگروه و موافقت شورای مدیران ارائه و بررسی محورهای برنامه کارگروه به جلسه دیگری موکول شد.
۱-۱چرایی تاسیس و سیر تحول:
در زمستان سال ۱۳۸۸ با تدبیر مسولین و توسعه پژوهان اندیشگاه طرح هزاره، بر لزوم شکل‌گیری گروه پژوهشی که بتواند به بررسی نقش عناصر عینی و محسوس در فرایندهای توسعه بپردازد تاکید شد. بر این اساس کارگروه منابع ملی، با هدف بررسی نقش منابع در نظریات توسعه و جانمایی اهمیت و الگوهای نقش آفرینی منابع در توسعه ملی پا به عرصه وجود نهاد. بدین ترتیب هسته اولیه کارگروه منابع ملی به کمک جمعی از نخبگان و پژوهش گران تشکیل گردید.کارگروه منابع ملی در دوره کوتاه شکل گیری (قریب به هشت ماه) با گذر از چهار مرحله اصلی ذیل تلاش نمود به ترکیب بهینه مورد نظر خود دست یابد. ترکیبی از بعد شکلی و محتوائی که بیشترین ضمانت جهت دستیابی به اهداف را ارائه دهد. این مراحل عبارتند از:
۱-۱-۱)مرحله شناخت و تبیین اولیه موضوع: این مرحله به بررسی ضرورت ایجاد کارگروه، عرصه‌های محتمل پژوهش و موضوعات اساسی آن اختصاص یافت و در آن دیدگاه‌های اولیه در خصوص منابع ملی واکاوی گردید.
۱-۱-۲)مرحله تجدید ساختار و ترکیب نیروی انسانی: در این مرحله با توجه به برداشت‌های نظری صورت گرفته و شناخت نسبی حاصل از مفهوم منابع ملی، تیم تخصصی پژوهش و ترکیب اعضا مورد تجدید نظر قرار گرفت. این تجدید ساختار منجر به حذف سه عضو پیشین (آقایان دکتر علیزاده، مجید زاده و رضا دیوسالار) و افزوده شدن پنج عضو جدید ( آقایان دکتر ناظری، دکتر حداد، دکتر حسینی، دکتر فرهادی نیا و خانم دکتر جعفری) گردید.۰
۱-۱-۳)مرحله تعریف و تدقیق موضوع پژوهش: در این مقطع به کمک دانش افزوده شده از طریق اعضای جدید بر دستیابی به یک تعریف عمومی و مشترک مورد اجماع تاکید شد. بدین گونه دامنه و عرصه پژوهش به کمک تعریف معیار مشخص گردید.
۱-۱-۴)مرحله نعریف و تدقیق اهداف و مسائل پژوهش: با مشخص شدن مفهوم ذهنی پژوهش، امکان هدف گذاری فعالیت های پژوهشی کارگروه فراهم آمد. در پی آن مهمترین پرسش‌ها که پاسخ بدان‌ها می‌تواند چراغ راه دستیابی به اهداف پژوهش و نظریه منابع ملی باشد طراحی گردید.
۱-۲)اهداف کارگروه در ۸ ماه نخست فعالیت
۱٫ایجاد هسته اولیه تیم پژوهشی
۲٫شناخت مفهومی و دستیابی به یک تعریف مورد وفاق از منابع ملی
۳٫ترسیم چشم‌انداز پژوهشی کارگروه و طراحی مفهومی و کلان طرح تحقیق کارگروه
۴٫ایجاد همگرائی رویکردی در میان اعضا تیم و دستیابی به دیالکتیکی مشترک در مواجهه با مساله توسعه و منابع ملی
۲) طرح توجیهی:
۲-۱) تعریف منابع ملی
پس از شرح مختصری از نحوه گزینش اعضا و رویکرد کارگروه در بهره‌گیری از پژوهشگرانی با تخصص‌های گوناگون به منظور نگاهی چندسطحی به توسعه، گزارشی از چگونگی شناخت مفهومی و دستیابی به یک تعریف مورد وفاق از منابع ملی بیان شد. در این بخش ابتدا تعاریف ارائه شده در بازه زمانی یک ماه از سوی اعضا (داعی نژاد، فرهادی نیا، شمس احمر،دیوسالار و جعفری) مطرح شد و سپس تعریف نهایی و مورد وفاق اعضای کارگروه به عنوان پایه نظری در بررسی‌ها به اطلاع شورای مدیران رسید. بر اساس این تعریف منبع ملی به “مجموعه ورودی های پایه مادی و غیرمادی در دسترس یک دولت – ملت که پردازش آنها در نظام های تولیدی، خدماتی و فکری در سطح ملی ارزش آفرین باشند و با مدیریت و بهره برداری بتوانند ارتقاء سطح توسعه ملی را فراهم آورند”، اطلاق می گردد. ۴ نکته مهم در تعریف مذکور به شرح ذیل است:
-چهار عامل کلیدی زمان، امنیت، کنش‌های بیرونی و تاریخ در شکل گیری منابع و بخصوص مدیریت منابع ملی حائز نقش اساسی می‌باشند.
-میان منابع ملی و جغرافیا و مالکیت ارتباط مستقیمی برقرار نمی‌باشد. صرفا منابعی که در گستره سرزمینی یا مالکیت یک ملت قرار دارند منابع ملی آنها محسوب نمی‌شوند.
-منابع ملی شامل دو دسته منابع مفاهیم اعتباری و مصادیق واقعی می‌باشند.
-منابع ملی و زیرساخت‌های ملی دو مفهوم متمایزند. در حالیکه منابع فرایندساز بوده
و مولد ارزشند، زیرساخت‌ها بسترساز و فرایند پذیرند.
پس از تعاریف اولیه از منابع ملی با توجه به ماهیت پژوهشی کارگروه مجموعه از سوالات و فرضیه‌ها طراحی شد. در راستای پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها،کارگروه یک الگوی مطالعاتی به شرح زیر برای خود برگزید و سپس بر اساس آن الگوی مفهومی خاصی را تدوین نمود.
۲-۲) طراحی مدل مفهومی:
کارگروه منابع ملی در راستای تحقق اهداف متصور خویش و سهولت در نزدیک کردن اذهان مدل مطالعاتی زیر را با اجماع و هم فکری اعضا طراحی کرده است. این مدل که بر اساس نگاه سیستمی تدوین شده است ۳ مرحله مدیریت و پردازش، تخصیص و توزیع ، الگوی تقاضا و اثرگذاری در رابطه با منابع را در بر می گیرد.
بر این اساس رابطه‌ای تابع گونه بین توسعه و منابع وجود دارد. در این مدل از مفهوم نرخ توسعه استفاده می‌شود. در ذیل این تابع و شرح آن آمده است.
یادآوری می‌شود كه (Y) كمیت توسعه نیست بلكه نرخ توسعه است كه می تواند مثبت یا منفی بشود.
Xمنابع ملی قابل پردازش است.
Fفرایندهای پردازش است كه توسط سیستم مدیریتی طراحی می شود.
برای مثال:
در این مدل نرخ توسعه تابعی از ارتباط مجموعه منابع در تطبیق با الگوهای متفاوت توسعه است. بر این اساس، هنگامیکه پردازشگر منابع طراحی و به اجرا گذاشته شود نتیجه آن بر “عدد توسعه” تأثیر میگذارد. از مقایسه “عدد توسعه” با مرحله قبل، نرخ توسعه مشخص می‌شود.”عدد توسعه” نماینده مختصات كمی توسعه كشور است. پیمایش تعیین “عدد توسعه” باید مستقلاً طراحی شود ونتیجه آن به عنوان اطلاعات خام در اختیار سیستم مدیریتی توسعه قرار گیرد. (الگوی پیشنهاد شده توسط شمس احمر و فرهادی نیا).
بر اساس این مدل می توان گفت که بخش مهمی از دلایل و عوامل روند کند پیشرفت ایران(عقب ماندگی) را می‌باید در چالش‌ها و معضلات موجود در سه عامل مدیریت منابع، تخصیص منابع ملی و اثرگذاری آنها در جریان توسعه دانست.
۲-۳) الگوی طبقه بندی منابع ملی:
در دسته بندی اجزای منابع ملی سه رویکرد مختلف وجود دارد. رویکرد اول بر آنست که منابع ملی سه دسته سرمایه(منابع) تولیدی، سرمایه(منابع) غیر تولیدی و سرمایه(منابع) ملموس را در بر می‌گیرد. رویکرد دوم منابع ملی ار اعم از منابع طبیعی(بالقوه، بالفعل و تجدیدناپذیر، تجدیدپذیر) می‌داند. رویکرد سوم زیرساخت ها، انرژی، منابع معدنی و خام، میراث فرهنگی ،جغرافیا و سرزمین، دانش، فناوری و صنعت ، نیروی انسانی، محیط زیست ، ساختارهای اجتماعی، فرهنگ و مذهب ، توان نظامی، ارزش و باور را در بردارنده منابع ملی می‌داند.
کارگروه منابع ملی پس از مباحث طولانی و جلسات کارشناسی متعدد در باب تعریف به اجزا و بهره گیری از اصول روش شناختی در نهایت الگوی زیر را برای طبقه بندی منابع ملی برگزید.
3– نقد وبررسی:
۳-۱)ضرورت وجودی کارگروه:
در تبیین ضرورت وجودی کارگروه، گزارشی از بررسی این موضوع در کارگروه به شورای مدیران ارائه شد. پرسش اصلی در این سلسله مباحث کارگروه آن بوده است که “آیا توسعه بدون منابع امکان پذیر است؟”در این خصوص اشاره شد که گرچه کارگروه هنوز خود نمی داند توسعه چیست؟(فرهادی نیا) اما با رجوع به شاخص کلیدی تقاضای دولت- ملت و نظریات گوناگون توسعه نظیر توسعه پایدار، نظریه مارکسیستی فقر منابع، نظریه ثروت بانک جهانی، نظریه اَپتر و الگوهای مدیریت و بهره‌برداری منابع ملی، هدایت و بکارگیری بهینه منابع ملی در راستای توسعه ملی مبتنی بر الگوهای ساخت‌یافته منجر به حرکت در مسیر توسعه و پیشرفت می‌گردد. رابطه میان منابع ملی و توسعه، رابطه میان یک متغیر مستقل (منابع ملی) و متغیر وابسته (توسعه) است. با تکیه بر این پایه نظری وجود کارگروه منابع ملی در حوزه توسعه اهمیت دارد. همچنین کارگروه بر مبنای برنامه ۵ ساله خود تلاش خواهد کرد تا مکتب مطالعاتی جدیدی درباره توسعه پایه گذاری کند.(دیوسالار)
در خصوص هم پوشانی حیطه کارگروه با طرح این موضوع که عنوان منابع ملی محدود کننده است ، بیان شد اصلاح عناوین می‌تواند کارگشا بوده و کلید عبور از تنگناهای مطرح شده باشد. (کرکه آبادی).با این وجود اعضای کارگروه معتقد بودند نگاه متمایز در کارگروه‌ها ویژگی مشترک مورد اشاره و نگرانی از همپوشانی حوزه های مطالعاتی را حل خواهد نمود.(دیوسالار، شمس احمر). به این ترتیب گرچه مبنای آغاز کار، مدل طراحی شده در کارگروه سپهر مبتنی بر منابع فیزیکی و غیر فیزیکی بوده است اما سیر تکاملی مباحث در کارگروه منابع ملی این پایه نظری را تکمیل نموده است.
۳-۲) محدویت تعریف:
اعضای شورای مدیران با این استدلال که مبنا قرار دادن این تعریف دایره شمول منابع ملی را از حیث جامع و مانع بودن دچار خدشه می کند، بر تعریف مصوب کارگروه به لحاظ محدودیت انتقاد وارد کردند.( (کرکه‌آبادی و حاج قاسم)
اعضای کارگروه با تاکید بر اینکه این تعریف شامل منابعی که فعلا در دسترس هست و قابل پردازش می‌باشند، می شود و شناسایی و نحوه گزینش شاخص‌ها برای عملیاتی کردن تعریف مذکور منوط به مباحث کارشناسی بیشتر و از برنامه‌های آتی کارگروه است، شورای مدیران را در پذیرش تعریف مد نظر متقاعد کردند.(شمس احمر، فرهادی‌نیا، دیوسالار)
۳-۳)مدل.مطالعاتی:
در بررسی مدل مطالعاتی کارگروه اعضای شورای مدیران پیشنهاد اصلاح این مدل را مطرح کردند.(کرکه آبادی).
اعضای کارگروه در پاسخ به این مسئله، هدف این مدل را معرفی مفروض ها در مطالعات دانستند.(شمس احمر). در واقع با وجود اینکه نظریات توسعه درباب منابع مباحث جدیدی نیستند اما الزاما جامع نگری مد نظر کارگروه را نداشتندو با نظر به اینکه دینامیک منابع لاجرم بر سطح توسعه موثر است و نیز الگوهای ساخت یافته علمی و روشمند، و جنس رایطه منابع با الگوهای مدیریت و تخصیص منابع، می تواند بر نرخ توسعه تاثیر گذار باشد؛ بررسی فرایند هدایت و تخصیص ارزش آفزوده بر طبق یک مدل مطالعاتی می تواند در رسیدن به اهداف کارگروه در طراحی الگو و مکتبی برای توسعه بومی در ایران موثر باشد.همچنان که بر اساس این مدل می‌توان آسیب‌های موجود در مسیر توسعه را شناسایی و مدیریت کرد. (دیوسالار)
۳-۴) الگوی.مفهومی طراحی شده توسط کارگروه:
در رابطه با این مدل شورای مدیران از اعضای کارگروه خواستند تفاوت مدل مطالعاتی و الگوی مفهومی کارگروه با سایر نظریات موجود را توضیح دهند. و نیز با تکیه بر یک پیش طرح کلی راهکارهای کارگروه در حصوص بومی سازی نظریات توسعه و گام برداشتن به سوی توسعه در ایران ارائه دهند.(کرکه‌آبادی).پرسش بعدی به این موضوع برمی‌گشت که مدل مد نظر کارگروه وجود دارد یا در حال تولید است؟(کرکه آبادی، غلامی).آیا در مدل و الگوی مد نظر کارگروه حوزه مطالعاتی هم منابع و هم پردازشگرهاست؟(غلامی). برای شفاف شدن موضوع چند مثال از پزدازشگرها ذکر شود؟با پذیرش این موضوع که حوزه منابع ملی یکی از عوامل موثر بر توسعه است که بر آن بی توجهی شده،آیا نگاه کارگروه به آن بر این اساس است که چهارچوب تحلیل جدیدی است که مسائل مرتبط با توسعه را در خود می‌گنجاند یا خودش عاملی مطلوب برای توسعه است؟اگر چهارچوب تحلیلی جدیدی است ،مزیت‌های آن نسبت به سایر چهارچوب ها چیست؟(غلامی). آیا نسبت به بحث اهمیت منابع سیاسی سازی شده است ؟
پاسخ‌ها
به باور کارگروه به توسعه ملی می توان از رویکردهای مختلفی نگاه کرد. منابع ملی یکی از زوایایی است که می تواند مسائل مرتبط با توسعه را شفاف سازد و قابلیت نظریه پردازی دارد. این الگو قابلیت آن را دارد تا با تعریف به غیر و غایت طیف وسیع منابع ملی محسوس و غیر محسوس را شامل شود (شمس احمر)
از سوی دیگر کارگروه با تمایز قائل شدن بین منابع و مدیریت منابع بر اساس مدل مطالعاتی خود بر طبق تابع تعریف شده بر این باور است که از طریق روشهای مطلوب مدیریت منابع می توان به توسعه رسید. در واقع از این رو در الگوی مطالعاتی کارگروه سخن از نرخ توسعه است.(شمس احمر، دیوسالار) آنچه در الگوی مفهومی مذکور اهمیت دارد در نظر گرفتن این است که در یک فضای nبعدی بررسی منابع بر اساس شاخص هایی که ناشی از گزینش کارشناسی و تخصصی در مباحث کارگروه است منابع ملی موثر بر توسعه مشخص می‌شوند. روش کار در این الگوی مفهومی برای طبقه‌بندی منابع ملی به این صورت است که به هر یک از منابع ملی اعم از ملموس و غیر ملموس وزن داده می شود و در الگو جانمایی و کمی سازی می‌شود. حاصل این کار ماتریسی چند در چند است که تکلیف منابع قابل اتکا در بحث توسعه را مشخص می‌کند. حسن این روش آن است که به جای گذشته نگری، نگاهی به آینده را در بر دارد و علاوه بر مولفه های مادی مولفهای غیر مادی و غیر ملموس اهمیت داده می‌شود.(شمس احمر) بنابراین متغیر منابع ملی در رابطه با توسعه برمبنای یک رابطه ریاضی مند اساس کار کارگروه می باشد.
همچنین اعضای کارگروه ضمن رد سیاسی سازی پیرامون اهمیت منابع ملی در توسعه با استناد به مباحث کارشناسی مطرح شده در آغاز تشکیل کارگروه، که در بخش اهمیت منابع به آن اشاره شد با تکیه بر خرد جمعی ناشی از مطالعات کارشناسی شده در کارگروه بر اهمیت منابع در حوزه توسعه صحه گذاشتند. (دیوسالار، ناظری، شمس احمر، فرهادی نیا).بر این اساس کارگروه به دنبال طراحی استراتزی برای توسعه خواهد بود و در این راه از دو ابزار مطالعات آسیبب شناسی و استفاده از دستاوردهای سایر حوزه‌ها استفاده خواهد شد. .همچنین در این بخش اشاره شد که به دلیل خلا تئوریک در حوزه اهمیت منابع ملی در توسعه اجماع میان اعضا کار دشواری بود. در نهایت با گزینش و ایجاد تعریفی ترکیبی از میان تعاریف ناشی از تعریف به غیر، تعریف به غایت و تعریف اجزا، کارگروه توانست به زبان مشترکی دست یابد تا به وسیله آن در رابطه با الگوی مفهومی مد نظر شاخص سازی و الویت بندی نماید.بر اساس روندهای توضیح داده شده. در مطالعات کارگروه هر سه دسته منابع، پردازشگر و خروجی ها موضوع بررسی خواهد بود (حداد).بحث منابع در کشورهای در حال رشد به همراه خود نگاهی تاریخی و آسیب شناسی داردو از آنجا که نوع نگاه به منابع می تواند در مدیریت و در نتیجه توسعه تاثیر گذار باشد و از آنجا که در کشورهای مذکور دولت موتور محرک توسعه است. هر سه حوزه منابع، مدیریت و پردازش و نیز اثرگذاری از مباحث اصلی کارگروه منابع ملی که تلاش برای بومی سازی توسعه دارد، است.(ناظری)
۲۲ جلسه کارکارشناسی اعضا را به این نتیجه رساند که ماهیت گسترده مفهوم توسعه و چند سطحی بودن آن نیاز به یک فضای چالشی علمی دارد تا در نهایت به یک نتیجه ارزش آفرین به‌توان دست یافت.(داعی نژاد)
با فرض قبول اهمیت منابع در موضوع توسعه که شرح آن رفت. موضوع مورد بحث این است که از چه الگویی می خواهیم گزینش کنیم. با توجه به تاکید بر بومی سازی و نیز خلا در بخش تئوریک با در نظر گرفتن شرا یط ویژه ایران (منابع سرشار طبیعی و نیروی انسانی) هر سه حوزه منابع، مدیریت و پردازش و نتیجه و اثر گذاری حیطه ی مطالعاتی کارگروه خواهد بود.(جعفری)
با توجه به گزینش نگاه سیستمی در مدل مطالعاتی کارگروه منابع، نهادها و زیر ساختها به عنوان فرایند موثر در پردازش، تصمیم گیری و دانش به عنوان عوامل موثر بر مدیریت اهمیت دارندو همچنان که اشاره هر سه حوزه مورد اشاره بالا موضوع مطالعه در کارگروه خواهند بود.(شمس احمر)
۳-۵) برنامه ۵ ساله
در بررسی برنامه کارگروه موارد زیر مطرح شد:
۱)برنامه ۵ ساله مورد نظر کارگروه به نظر طرحی بلند پروازانه است که دچار مشکل و محدودیت خواهد شد.(کرکه آبادی)
۲)نیاز به مجموعه نیروی انسانی پرتعداد و در نتیجه طرحی هزینه بر برای اندیشگاه است که با توجه به امکان مالی اندیشگاه برآورده کردن آن غیر ممکن می‌نماید.
۳) در ضمن گردآوری اطلاعات برای چنین طرحی به دلیل عدم همکاری ارگان‌های مربوط و نیز عدم هماهنگی در نهادهای مرتبط بسیار مشکل می‌باشد.از دیگر مشکلات اجرایی این طرح نامتوازن بودن فعالیت های مختلف در بخشهای گوناگون اجرایی و تصمیم‌گیری است(مثال طرح شده در این موضوع عدم کامیابی واقعی در بخش خودکفایی گندم و مشکلات به وجود آمده برای کشاورزان در این بخش بود
۴)بهتر است در این جلسه به بررسی برنامه کارگروه در بازه زمانی کوتاهتری مانند یک سال آینده توجه نمود(معصومی).
۵)از آنجا که انتظار اندیشگاه و شورای مدیران از کارگروه منابع ملی تمرکز بر تبیین و تدقیق مساله اصلی اندیشگاه یعنی توجه به گستردگی منابع و تخصیص نادرست آن است.انتظار اندیشگاه از کارگروه برساخته کردن تدقیق و تبیین منابع و رصد آن است. طرح مسئله و ارائه راهکارهای مطلوب آن برای استفاده و تخصیص منابع با استفاده از کارشناسان این حوزه است و با وجود ستودن عزم کارگروه برای دست یابی به نظریه و مکتبی جدید اما شورای مدیران از کارگروه چنین انتظاری ندارند.
پاسخ‌ها:
با تغیر مفاهیم استقلال و خودکفایی و نیز توسعه و مفاهیمی از این دست،مشکلات اجرایی و تئوریک تاحد زیادی قابل پیش بینی و ارتفاع می‌باشد. از سوی دیگر بر اساس دستاوردهای این برنامه ۵ ساله امکان اولویت‌بندی در بخش توسعه برای تصویه به تصمیم گیرندگان به وجود می‌آید. همچنین مطالعات تئوریک براساس راهکارهایی چون متدولوژی تحلیل کیفی و بر اساس امکانات اندیشگاه انجام خواهد شد و کارگروه تلاش زیادی خواهد کرد که به حداکثر نتایج و بازدهی با همه محدودیت‌های ذکر شده دست یابد.(ناظری). همچنین اشاره شد که به تناسب افزایش جمعیت سه حلقه مفقوده توسعه(منابع، مدیریت و تخصیص اهمیت معنا داری یافته اند.(شمس احمر و حداد)، ضمن آنکه با توجه به اهمیت مدیریت منابع و نیز تخصیص منابع پس از شناخت منابع در رویکرد کارگروه این توافق میان اعضا صورت گرفته است، که در مطالعات خویش با یافتن مرکز ثقل مطالعاتی، در نهایت به مطالعات کاربردی دست یازد.(فرهادی نیا، شمس احمر)
از آنجا که متدولوژی کارگروه رویکرد اثبات گرایانه ندارد و از شیوه تحلیل پژوهش‌های کیفی در این مورد استفاده می‌شود لذا نیازی به آمار و اطلاعات دقیق- که دسترسی به آنها نیاز به همکاری و هماهنگی واحدهای تصمیم گیرنده و اجرایی گوناگون دارد- نیست.(دیوسالار)
در رابطه با چشم انداز مطرح شده در گزارش عملکرد و طرح توجیهی کارگروه پیرامون تلاش برای بنیان‌‌‌‌‌گذاری مکتب جدیدی در توسعه ،دو دیدگاه مختلف بین اعضا کارگروه وجود داشت. ۱) تلاش بای بنیان گذاری مکتب جدید در توسعه(دیوسالار)،۲)تلاش برای بنیان گذاری مکتب جدید جز مسائل هدف گذاری شده اصلی در کارگروه نبوده است.(حداد)
با تکیه بر مدل مفهومی و در نظر داشتن نگاه سیستمی به توسعه کارگروه با رجوع به گلوگاه‌های توسعه ایران(منابع، تخصیص و هدایت آنها، الگوی تقاضا و اثر گذاری همگام با مراحل ۵ ساله مطالعاتی خویش از همان ابتدا به ارائه راهکار بپردازد و به مرور همگام با تصحیح مسیر به بهبود بخشیدن راهکارهای توسعه بومی در ایران دست یازد.برنامه کلی کارگروه در این رابطه در۵ سال پیش رو چنین خواهد بود همگام با توصیف و تبیین چالش‌های توسعه راهکارهایی برای آن بیاندیشد.(دیوسالار)
جمع بندی و پیشنهادها:
در این جلسه با توجه به طولانی شدن مباحث و نیز تلاش و توانایی اعضا در دفاع از طرح توجیهی کارگروه منابع ملی، اعضای شورای مدیران با خاطر نشان کردن این موضوع که الگوی مفهومی مورد نظر کارگروه با توجه به انعطاف پذیری نظری و قابلیت تصحیحی و تکمیلی طرح شده از سوی کارگروه منابع ملی مشروط بر طرح پرسش‌ها و پاسخ‌ها در جلسات کارشناسی تکمیلی با حضور کارشناسان مورد پذیرش است. بر لزوم نهایی شدن برنامه‌های کارگروه به دلیل تعیین کنندگی مسیر آینده کارگروه تاکید کردند. (غلامی) همچنین در این بخش شورای مدیران از کارگروه خواست تا با کوتاه کردن مسیر ۵ ساله به امور محوله سرعت بیشتری دهند.(معصومی).
اعضای کارگروه نیز باتاکید بر اینکه عدم تصویب برنامه‌های کارگروه می‌تواند منجر به پراکندگی رفتاری شود(شمس احمر) اظهار داشتند که برنامه ۵ ساله مورد نظر تنها سرفصل ها و چشم اندازی کلی از فعالیت های آنده کارگروه است که بنا بر اقتضا مسیر انعطاف پذیر خواهد بود(دیوسالار)
در این جلسه همچنین اعضای شورای مدیران به کارگروه منایع ملی پیشنهاداتی به شرح زیر ارائه دادند:
۱)انتخاب عنوانی مخفف یا نمادین برای کارگوه منابع ملی و توسعه، هدف از این انتخاب فراغت از محدویت‌‌های ذکر شده در دامنه تعاریف . نیز ایجاد دانش واژه‌ای که بتواند گویای همه اهداف و چشم اندازهای طرح شده در برنامه‌ی ۵ ساله کارگروه باشد ذکر شد.(کرکه آبادی)
۲)با توجه به اشتراکات مطالعاتی کارگروه منابع ملی با برخی کارگروه‌های دیگر در اندیشگاهٰ اعضای کارگروه با ضمن حفظ دغدغه اصلی خود در تعریف و شناخت منایع،مزیت‌ها و آسیب های ااین عرصه،امکان تبادل نظر و بهره برداری از نتایج مطالعاتی کارگوهةای دیگر درون اندیشگاه و گروه‌های مطالعاتی دیگر در بیرون از اندیشگاه فراهم آید. (غلامی)
در پایان این جلسه شورای مدیران کلیت برنامه های کارگروه را با توجه به جدیت اعضا در اقناع مخاطب تصویب نمود.
اعضای کارگروه نیز با توجه به کلیت جلسه دفاعیه مقرر نمودند با حفظ روندهای مصوب در مورد استراتژی کارگروه در جلسه آینده مذاکره نمایند.
دستور جلسه آینده:
بررسی مذاکرات کارگروه منابع ملی و شورای مدیران اندیشگاه
دعوت ازآقای غلامی رییس کارگروه توسعه ایران برای آگاهی از سیر مطالعات و یافته های این کارگروه.
