بررسی برنامه توسعه اجتماعی و فرهنگی استان کرمان در نشست ویژه کارگروه منابع ملی و توسعه

بررسی برنامه توسعه اجتماعی و فرهنگی استان کرمان در نشست ویژه کارگروه منابع ملی و توسعه

اولین نشست ویژه سال ۹۵ کارگروه منابع ملی و توسعه در تاریخ ۱۱فروردین ماه با حضور مدیر مسئول کارگروه جناب دکتر عبدالرسول دیوسالار و مدیرکل فرهنگی و اجتماعی استان کرمان سرکارخانم  زهرا موسی پور برگزار شد.

در ابتدای جلسه سرکار خانم زهرا موسی پور با رویکرد آسیب شناسی شرحی از وضعیت کنونی استان کرمان به ویژه در حوزه اجتماعی و فرهنگی مطرح نمودند و در ادامه  با دکتر عبدالرسول دیوسالار در خصوص چگونگی بررسی مساله با رویکرد تخصصی و علمی و نحوه تهیه ی یک برنامه مدون و توسعه محور برای بهبود وضعیت استان کرمان به بحث و گفتگو نشستند.

▪ استانداری کرمان در حال حاضر نگاه  ویژه و توسعه گرایی به منطقه دارد و به طور اخص اقداماتی را در جهت  بهبود اقتصادی و فرهنگی  منطقه در دستور کار خود قرار داده است. در همین راستا فرماندار محترم برنامه ای را تحت عنوان مثلث توسعه اقتصادی مطرح کرده اند که دارای سه ضلع است شامل سرمایه گذاران، فرمانداری استان به عنوان دستگاه اجرایی و نماینده مجلس استان کرمان، در رأس این مثلث هم نماینده مقام معظم رهبری بر کار این سه گروه نظارت خواهد داشت. ازجمله اقدامات صورت گرفته شناسایی ظرفیت های استان در موارد مختلف و ایجاد شرایط لازم جهت جذب سرمایه گذاران می باشد. در حال حاضر مدل توسعه مثلث در حوزه اقتصادی در حال انجام است و این طرح در هیأت دولت هم مورد توجه قرار گرفته است. در خصوص  توسعه فرهنگی و بهبود وضعیت اجتماعی استان کرمان، این وظیفه به عهده ما گذاشته شده است. در حال حاضر حدود ۳۱ نقطه حاشیه ای  فقط در  اطراف شهر کرمان وجود دارد و سه آسیب اصلی این منطقه نرخ بالای  طلاق ، حاشیه نشینی و اعتیاد است. تاکنون هیچ  نهادی مسئولیت مسائل اجتماعی، فرهنگی استان را به عهده نگرفته تا به طور ویژه اقداماتی را انجام دهد. مطالعات متعددی در حوزه حاشیه نشینی انجام داده ایم و باید به صراحت بگویم که با یک بحران مواجه ایم.  حاشیه نشینان  علاوه بر فقر مادی دچار فقر فرهنگی هم هستند و  به راحتی می توانند موجودیت شهرهای کرمان را به خطر بندازند. این نواحی پر از آسیب های اجتماعی مختلف  هستند و باید اذعان کنم متاسفانه تاکنون نهاد مسئولی به نیازهای آنها توجه نکرده است. اولین کار ما مداخله در حاشیه ویژه شهرک صنعتی کرمان بود. در این ناحیه نرخ بی سوادی در والدین و بچه ها  بالاست حدود ۱۰۰۰۰ هزار نفر در  فاصله کلاس ۲ تا ۶  دبستان به مدرسه نمی روند. با هدف ارتقای وضعیت ساکنین سکونتگاه های اقداماتی از جمله :برقراری مراکز DIC و مراکز ماده ۱۵ و ۱۶، ترک اعتیاد، کارگاه های کوچک برای اشتغال این افراد، کمپ بعد از ترک و پیدا کردن کار آفرینان برای ایجاد شغل، راه اندازی کلینیک های کارآفرینی  صورت گرفته است که اجرای این طرح ها را به نهادهای غیر دولتی و NGO واگذارکردیم. پیداست که برای بهبود وضعیت  ساکنین این نواحی  می بایست آنها را توانمند کنیم تا خودشان از حاشیه نشینی دوری کنند.

در حال حاضر سوال این است که به طور ویژه و در کوتاه مدت  چه کمک هایی را می توانیم ازشما در خصوص ۱٫  طراحی  مدل مثلث فرهنگی و اجتماعی ۲٫ راه حل و پیشنهاداتی درباره ی آسیب های طلاق ، اعتیاد و حاشیه نشینی دارید، دریافت کنیم. چه الگو و پیشنهادی برای توسعه  منطقه کرمان  با پتانسیل بالای گردشگری و تاریخی دارید.( خانم موسی پور مدیر کل فرهنگی-اجتماعی استان کرمان)

– کارگروه منابع ملی در پروژه ی مشابهی با معاونت فرهنگی، اجتماعی کیش  در خصوص حل آسیب های این استان و ارائه راه حل هم کاری فکری داشته است و بازوی اندیشه ای این معاونت در طرح جامع توسعه ی کیش بود. لذا با مشکلات و پتانسیل های موجود برای تدوین چنین برنامه ای آشنایی داریم. به طور کلی برای تدوین یک برنامه روش مند و علمی در ابتدا می بایست آسیب های اجتماعی فرهنگی استان را شناسایی کنیم. مرحله  دوم تحلیل روشمند این اطلاعات و ارائه یک  برنامه ریزی استراتژیک است. بخشی از فرآیند نگارش برنامه به این امر اختصاص دارد که چه کسانی یا چه نهادهایی را باید درگیر کرد و چه وظایفی را بر عهده آنها نهاد و هر یک به چه روشی عمل کنند.

یکی از مشکلات جدی در خصوص برنامه های توسعه این است که با تغییر استاندارد و مسئولان نهاهای مربوطه، اجرای این برنامه ها یا به تعویق می افتد و یا اجرا نمی شود. در تدوین برنامه ها این مشکل وجود دارد که بدون توجه به منابع مالی و انسانی موجود برنامه ای نوشته می شود و از آنجایی که به بودجه و منابع موجود توجه نشده، لذا  اجرای خود برنامه امکان پذیر نیست و بین منابع موجود برای اجرای برنامه و طرح های برنامه ریزی شده هماهنگی و تناسب وجود ندارد. عموماً کارکردی و عملیاتی نیستند زیرا بسیار بالاتر از توان موجود طراحی شده اند. اما در تدوین برنامه ی توسعه کیش  ما از ابتدا این آسیب را شناسایی کردیم و برآورد منابع را انجام دادیم و به همین دلیل سرفصل های طرح اقدام در کیش با مشکل عدم تناسب برنامه و بودجه مواجه نشد. در تهیه برنامه به سه مورد مهم و اساسی  باید توجه کرد:

۱٫الگوی برنامه ریزی

۲٫پیچیدگی عدم تناسب بین بروکراسی های استان

3. شناسایی منابع

کارگروه منابع ملی و توسعه در دو محور برنامه ریزی و شناسایی منابع می تواند با شما همکاری داشته باشد. لازم می بینم اشاره کنم که ایجاد یک  طرح جامع توسعه فرهنگی – اجتماعی برای استان کرمان می بایست هم بر پایه رفع آسیب های  اجتماعی و هم توانمندی اجتماعی باشد این دو لازم و ملزوم یک دیگرند.

تحلیل داده ها در تهیه برنامه مرحله بسیار مهمی است. در خصوص جمع آوری اطلاعات  بر اساس مدل کارهای میدانی عمل کردیم.  در مدل توسعه کیش مصاحبه هایی با گروه های مختلف اجتماعی انجام شد سپس مصاحبه ها استاندارد شد و در نهایت آزمون تست انجام شد و با اطلاعات کتابخانه ای استانداری مقایسه شد که در بیشتر موارد آنها را تایید نمی کرد.

مسأله اصلی تدوین برنامه است . اگر ورودی های برنامه منطبق بر واقعیت جامعه و تحرکات اجتماعی نباشد نه تنها اجرای برنامه کمکی به توسعه و بهبود وضیت نخواهد کرد بلکه خود برنامه به یک موضوع آسیب زا تبدیل خواهد شد. باید توجه داشت که نمی بایست بین اجرا و برنامه ریزی تفاوت گذاشت. سیاست گذاری نمی تواند بدون مطالعه میدانی باشد. مسأله مهم  جزئیات الگو برنامه ریزی است که در نهایت می تواند آن را اثر گذار و یا بی اثر وحتی آسیب زا کند. متأسفانه در تحلیل های سازمان های دولتی عموماً  فرآیند اجرای روش عملی در تهیه برنامه ها صوری و سطحی است.

بنابراین در مرحله اول ما به عنوان بازوی مشاور در کنار شما کار خواهیم کرد و در تهیه یک برنامه روش مند و علمی مشاوره های لازم را خواهیم داد و مراحل بعدی را در طی تدوین برنامه مشخص خواهیم کرد.( آقای دکتر دیوسالار-مدیر کارگروه منابع ملی و توسعه)