برگزاری سومین نشست گروه همیاران توسعه محلی، سه شنبه بیستم بهمن ماه ۱۳۹۴
سومین نشست گروه همیاران توسعه محلی، سه شنبه بیستم بهمن ماه ۱۳۹۴، از ساعت ۱۹-۱۵ در محل پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد. در بخش اول نشست مسیرهای هم افزایی، هماهنگی و ساماندهی اقدامات متنوع و گسترده گروه های توسعه محلی در مسائل بزرگ منطقه‌ای نظیر احیای دریاچه ارومیه مورد بحث و بررسی قرار گرفت. چالش‌های اجتماعی موجود در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و نحوه جلب مشارکت مردم و بهره برداران محلی در اجرای طرح‌ها و برنامه‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه، نقش سمن‌های توسعه محلی در این زمینه، تغییر ساختاری چیدمان ستاد احیای دریاچه ارومیه و در نتیجه، حرکت از نگاه عمرانی و سازه‌ای مسئولین به سوی موضوعات نهادی، سیاستگذاری، اجتماعی ، فرهنگی، تنظیمی Regulatory و دروی جستن از رویکرد مدیریت بحران از جمله موضوعاتی بود که در ذیل این بخش مورد بحث و گفتگوی حاضران در نشست قرار گرفت.
حاضران نشست ضمن همفکری در خصوص نقش سمن‌ها در توسعه محلی، بر لزوم مشارکت فعال و تعامل همه دست‌اندرکاران دولتی و غیردولتی در ارائه راه حل‌ها و رویکردهای دستیابی به کشاورزی پایدار (به خصوص کاهش پایدار ۴۰ درصدی مصرف آب در بخش کشاورزی) و معیشت پایدار و جایگزین تأکید کردند. واکاوی پروژه بین المللی منارید، ایده خوبی در خصوص طراحی یک فرآیند برای حل مسائل و مشکلات توسعه محلی با رویکرد مشارکتی به دست داد.
موضوع مهم دیگر، لزوم تغییر نگرش نظام نسبت به نقش و اهمیت سمن‌ها بود. نظر به شرایطی چون ناتوانی بخش دولتی در حل و فصل همه مسائل و مکشلات موجود، تضعیف سرمایه اجتماعی و در نتیجه کاهش مشارکت اجتماعی همه گروه‌های اجتماعی، سمن‌های دلسوز و آشنا به فنون تسهیلگری می‌توانند با ایفای نقش میانجی، در حل و فصل مسائل موجود میان طرف‌های دعوا (اختلافات محلی موجود) کارکرد موثری داشته باشند. در این میان پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف، به‌عنوان یک نهاد علمی و دانشگاهی مورد وثوق، می‌بایست به طرق مقتضی، تلاش نماید تا مسئولین را مجاب نماید که ضمن نظارت بر عملکرد سمن‌ها، فرصت‌های کار و تلاش بیشتری را نیز به آنها بدهند. این موضوع از منظر نحوه طرح انتظارات سمن‌ها از پژوهشکده نیز طرح شد.
بخش دوم نشست به هم اندیشی گروهی راجع به ماهیت، اولویت‌ها، برنامه و شیوه ادامه مسیر نشست‌های همیاران توسعه محلی اختصاص یافت. بدین منظور ضرورت و چگونگی طراحی سازوکاری مناسب جهت شناسایی و ارزیابی سمن‌های فعال در حوزه توسعه محلی و بهره‌برداری از ظرفیت آنها در حل مشکلات ملی نظیر دریاچه ارومیه مورد بحث و نظر قرار گرفت. چند پیشنهاد به شرح زیر طرح و مورد نقد و بررسی قرار گرفت:
شناسایی سمن‌های فعال در حوزه توسعه محلی، بازخوانی و ارزیابی تجربیات و نتایج آنها و طراحی روش‌های جدید؛ از جمله به پروژه طراحی مدل حمایت اجتماعی و توانمندسازی، پروژه مشترکت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و UNDP اشاره شد که یکی از اهدافش مستندسازی تجربیات موجود در حوزه توانمندسازی در سطح داخلی و خارجی بود. روش اجرا نیز به این شرح است که در گام نخست، با بهره گیری از یک مشاور (یا یک گروه مشاور)، از طریق تماس با نهادهای حمایتی (کمیته امداد و بهزیستی) و همچنین جستجو در اینترنت کلیه موسسات خیریه و غیرخیریه فعال در حوزه توانمندسازی، شناسایی می شوند. سپس با مراجعه به موسسات و ثبت مشخصات آن موسسه نظیر شناسنامه، نمونه کارها و تجربیات آنها جمع آوری شده و در گام بعد، پس از نقد و بررسی نقاط قوت و ضعف آن موسسه، درس آموخته‌هایش مستند شود. اجرای این روش با چند مشکل نیز مواجه بود از جمله از قلم افتادن برخی سمن‌ها، روایی اطلاعات سمن‌ها (ممکن است با افراط و تفریط اطلاعات درستی به مشاور ندهند)، تشخیص ندادن درست موضوعات یا عدم انعکاس همه موضوعات از سوی مشاور.
برگزاری جشنواره‌ای بسیار سطح بالا مثل جشنواره خوارزمی و جشنواره فیلم فجر برای شناسایی و معرفی موسسات برتر در حوزه توانمندسازی. در این روش بعد از اطلاع رسانی مناسب و گسترده و تعیین هیئت داوران برجسته و صاحب‌نام در حوزه توانمندسازی، بستری فراهم می‌شد که خود موسسات علاقه‌مند در این جشنواره شرکت نموده و با رغبت تمام، اطلاعات و رمز و راز موفقیت خویش را عرضه نمایند تا بهتر بتوانند روی نظر هیات داورن تاثیر بگذارند. نقطه ضعف این روش این بود که بعضی موسسات خیریه که فقط برای رضای خدا کار می‌کنند و یا این که با دولت میانه خوبی ندارند، ممکن بود که جشنواره را به رسمیت نشناخته و شرکت ننمایند و در نتیجه تجربه ارزشمند آنها، شناسایی نشود. مشکل دیگر این بود که ممکن است بدلیل ایجاد فضای رقابتی و اعطای جایزه مادی و معنوی در جشنواره و یا جهت دستیابی به شهرت و … برخی موسسات صادقانه وارد عرصه مسابقه و رقابت نشوند و اطلاعات نادرست و اغراق آمیز بدهند (که البته قرار بود که کمیته فنی دبیرخانه جشنواره، صحت و سقم اطلاعات واصله از موسسات توانمندسازی را بررسی نمایند). این ایده در برگزاری همایش”آموزش کودکان کار، کاهش فقر، و سازمان‌های مردم نهاد”که چند ماه پیش برگزار شد، عملیاتی شد. در این همایش تجربه ۴۰ موسسه مختلف که در حوزه آموزش کودکان کار و خیابانی و تلاش در جهت کاهش فقر ایشان، شناسایی و بررسی شد و براساس نظر هیئت داوران ۱۰ تجربه برگزیده در همایش ارائه شدند و از بین آنها، سه تجربه برتر انتخاب شد.
