گفت و گو با دکتر محمد تقی آزاد ارمکی در راستای تدوین کتاب « گفت و گو با اندیشمندان توسعه ایران» توسط مهرداد ناظری و عبدالرسول دیوسالار صورت گرفت. این استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران، توسعه را تغییری کیفی در سطح اجتماع می داند که در تناسب با ویژگی های تمدنی و تاریخی کشور معنا می یابد. به اعتقاد وی توسعه ساحت ترکیبی تلفیقی دارد و اصیل نیست، پس به تفکر و فلسفه اصیل نیاز ندارد. دکتر آزاد ارمکی معتقد است اکنون ما به فرهنگ توسعه، روح توسعه و به تعبیر ایشان «ویروس توسعه» بیش از هر چیز دیگر نیاز داریم. در واقع جامعه ایرانی هم اکنون نیاز به ساخت بنیان های فکری عجیب و بزرگ ندارد یا الزاما به تفکر فلسفی در باب توسعه نیازمند نیست. همچنانکه دنیای غرب نیز بر پایه تفکرات دکارت، هایدگر، کانت، اسمیت و دیگران ساخته نشد، بلکه ابتدا عمل و پویایی اجتماعی در بستر تاریخی شکل گرفت و سپس این اندیشه ها به توضیح، تفسیر یا حتی توجیه آنها پرداختند. توسعه در فرایند عمل معنا می یابد و به همین دلیل اول به تفکر فلسفی و طرح ایدة نخبگان در باب توسعه نیار نیست. در ایران امروز، خرد تاریخی و نیروی انسانی با مهارت و پرانگیزه منابع ملی اساسی هستند که در صورت تزریق روح توسعه، به توسعه گرا شدن جامعه ایرانی می انجامند. عمل موقعیت مند مبتنی بر برنامه های موقعیتی توسعه برای مناطق در ترکیب با آنها مسیر توسعه ایران را تسهیل می کند. دکتر آزاد ارمکی، نگاه معلمان و روشنفکران توسعه ای در ایران را مورد نقد قرار داده و می گوید، «توسعه چی ها» در ازای تحلیل دلایل عقب ماندگی ایران و نوشتن در باب اینکه چرا آنگونه که باید می شدیم نشدیم، از این بنویسند که چگونه بدینجا رسیدیم. در واقع به جای تحلیل ابعاد سلبی، از ابعاد ایجابی بحث کنیم. مطالعه تاریخی جامعه ایرانی از این منظر صورت گیرد که با چه داشته ها وظرفیت های به امروز رسیدیم و نقاط قوت مان چه بوده است. اکنون ما محدودیت های پیش رویمان درحرکت به سوی توسعه را بیشتر ازظرفیت های در اختیارمان برای توسعه یافتگی می شناسیم. آزاد ارمکی دوری از برنامه ریزی های متمرکز و کانونی و یکتانگر به جامعه را دیگر راهکار تسهیل توسعه در ایران می داند.
