نگاهی به تجربه کشورمان در قرن گذشته نشان می دهد علی رغم تلاش های صورت گرفته در دو عرصه دانش نظری و برنامه ریزی جهت تحقق توسعه و پیشرفت و رسیدن به وضعیت مطلوب و تصویر آرمانی از ایران پیشرفته، کماکان وضعیت عمومی کشور چندان رضایت بخش نبوده و بسیاری از مشکلات و تنگناها همچنان به قوت خود باقی است. تردیدی نیست که این وضعیت هر ایرانی ایران دوستی را به اندیشه در ” چرائی این وضعیت” و “تلاش برای برون رفت” از آن وا می دارد و این اندیشیدن لاجرم به کنکاش در چیستی مفهوم توسعه و شناخت سازوکارهای پیچیده دستیابی بدان خواهند پرداخت.
با نگاه عمیق می‌توان دریافت که توسعه علاوه بر ابعاد اقتصادی – اجرائی، حائز ابعاد اجتماعی- فرهنگی نیز می باشد؛ ابعادی که می توان اصلی ترین تجلی گاه آن را در نیل به وفاق و اجماع ملی و پی ریزی جامعه ای دانش بنیان بازیافت.
به بیان بسیار ساده، هیچ جامعه ای به وضعیت توسعه یافتگی نخواهد رسید مگر آنکه در گام نخست، ابزارها و لوازم تحقق آن، در شبکه درهم تنیده ای از نخبگان، مردم و دولت، به دغدغه و خواست مشترک بدل گردد و هر یک از این گروهها، متناسب با توش و توان خود مسئولیتی را عهده دار شوند و این گونه وفاق و اجماع ملی برای داشتن جامعه توسعه یافته مهیا شود؛ وفاقی که متضمن هم افزایی قابلیت ها و دست یافتن به آمال و آرزوهای مشترک خواهد بود. در گام دیگر، لازم است تمامی تصمیمات، اقدامات و سیاست‌گذاری‌ها محصول فرآیند علمی باشد. بسیار روشن است این مهم محقق نخواهد شد مگر آنکه رفتار علمی در بین عناصر اجتماع نهادینه شده باشد و پایه های جامعه‌ دانش‌ ‌بنیان پی ریزی شود. جامعه ای که شالوده‌ خود را در وجود کانون‌های تفکری می بیند که همچون پلی، ارتباط دهنده دو اصل دانش (اندیشه) و مشارکت عمومی می‌باشند؛ جامعه ای با هسته‌های فکری زیاد و در هم تنیده.
چنین مسائلی، گروهی از دانشگاهیان و اندیشمندان دلسوز را بر آن داشت تا دغدغه های پراکنده و دیرین خود را با تمرکز بر مسائل و چالش های پیشرفت و توسعه همه جانبه ایران و با تکیه بر ارزش هایی چون واقع گرایی، بی‌طرفی، همه جانبه گرایی، علمی نگری، شبکه مداری، مشارکت عمومی و پاسداشت منافع ملی در قالب مرکز اندیشه و پژوهش طرح هزاره به گونه ای منسجم دنبال کنند و این موسسه را به عنوان نهادی غیردولتی، مستقل و کاملا غیر انتفاعی، از محل منابع و درآمدهای شخصی خود شکل بخشند.
اندیشگاه طرح هزاره، کانونی از اندیشه ورزان و علاقمندان حوزه توسعه و تعالی ایران است که چالش توسعه کشور را به عنوان دغدغه اصلی خود برگزیده اند. این گروه از اندیشه ورزان با تأکید بر خرد جمعی و به کار گیری دانش روشنفکران و نخبگان این مرز و بوم در راستای توانمندسازی ذینفعان مشروع توسعه اعم از تصمیم گیران، تصمیم‌سازان و آحاد مردم به منظور نیل هر چه سریعتر به جامعه توسعه‌یافته گام برمی دارند. اندیشگاه طرح هزاره با تسهیل در ایجاد بسترهای دانشی و تولید اسناد راهنما در حوزه های نظری توسعه در جریان پیشرفت، توسعه و تحقق منافع ملی جمهوری اسلامی ایران مشارکت می ورزد.